Werkend aan zichzelf bouwt een vrijmetselaar aan het geheel. Goede bedoelingen alleen zijn niet genoeg. Het gaat erom te ‘arbeiden ‘ aan jezelf en daarmee aan een betere wereld. Symbolen en rituelen bieden daarbij handvatten.
Symbolen zijn als het ware de verzinnebeelding van iemands eigen innerlijk. In die zin zijn ze multi-interpretabel. Zo bieden ze ruimte om persoonlijk invulling te geven aan waarden en betekenissen die in ritualen centraal staan. Een rituaal is een verheven spel dat deelnemers helpt bij hun zoektocht. Je kunt het vergelijken met een dramatisering van het menselijk leven. Dramatisering in de zin van suggestie. Niet wat er woordelijk staat is van belang, maar de onderliggende betekenis.
Het rituaal wil bij de medespelers iets wakker maken en aan de oppervlakte brengen dat onderhuids en onbewust aanwezig is. Een rituaal kun je een aaneenschakeling noemen van symbolische verhalen en handelingen. En hoewel er sprake is van vaste ritualen, zal de een er een totaal andere betekenis aan geven dan de ander en kan iemand het gisteren heel anders beleven dan vandaag of morgen. Het gaat in de vrijmetselarij immers om de unieke belevenis van een gezamenlijke ervaring.
Je zou het kunnen vergelijken met het uitvoeren van een muziekstuk. De beleving van het stuk staat tijdens de uitvoering centraal. Die beleving is ieders individuele ervaring. Wie als buitenstaander alleen de noten leest, mist de uitvoering waar het in de muziek om gaat.